Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (“AİHS”), Avrupa Konseyi üyesi devletler tarafından Roma’da 4 Kasım 1950 tarihinde imzalanmış ve 3 Eylül 1953 tarihinde yürürlüğe girmiştir. 2015 yılı Mayıs ayı itibariyle, Avrupa Konseyi üyesi 47 devletin tümü Sözleşme’ye taraftır. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin denetim organı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’dir.

Türkiye, AİHS’i 4 Kasım 1950 tarihinde imzalamıştır. 10 Mart 1954 tarih ve 6366 sayılı Kanunla onaylanmış ve Kanun, 19 Mart 1954 tarih ve 8662 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

Sözleşme’de, İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nde güvence altına alınan medeni ve siyasi hakların sınırlı bir bölümüne yer verilmiştir. Bu sınırlı haklar listesi, daha sonra yürürlüğe giren protokollerle genişletilmektedir.

AİHS, gıda hakkını doğrudan tanımamıştır. Ancak AİHS’in denetim organı olan Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM), AİHS’i yaşayan bir belge olarak tanımlamak ve insan haklarının dinamik özelliğine sıklıkla vurgu yapmak suretiyle, yaşam hakkını günümüzde yaşanan gelişmelere paralel olarak geniş bir şekilde yorumladığı görülmektedir. Bu bağlamda AİHM, Sözleşmenin 2. maddesi ile koruma altına alınan yaşam hakkına ilişkin olarak vermiş olduğu Nencheva ve diğerleri v. Bulgaristan davasında gıda hakkı ile yaşam hakkı arasında bağ kurmaktadır. Yaşam hakkının dışında, Mahkeme, Sözleşme’nin 9. maddesi ile güvence altına alınan din ve vicdan özgürlüğü kapsamında tutukluların dini inançlarına uygun gıdanın temin edilmemesinin din ve vicdan özgürlüğünün ihlali olduğuna hükmetmiştir.